Soms geef ik af op kunstenaars die ‘hedendaagse kunst’ maken. Dit doe ik wel eens omdat ik vind dat veel kunstenaars er zich te makkelijk van af maken door iets te maken wat 
ik dan mooi moet vinden, terwijl mijn inschatting is dat het veel te snel en gemakkelijk gemaakt is. 17e eeuwse kunst is pas mooi! Toen toonden kunstenaars nog meesterschap… ik ben in sommige opzichten een cultuurbarbaar maar volgens mij moet ik toch op mijn ongenuanceerde oordeel terug komen!
Bij een tweedehands boekenwinkel trof ik laatst dit boekje aan voor ‘weinig’. Ik dacht aanvankelijk dat de schrijver dezelfde Mulder is van het voetbalcommentaar, maar ik had het mis. De Haarlemse kunstenaar Jan Mulder is de schrijver. Het boekje bevat acht luchtige verhalen die elk gaan over een interessant stuk luchtvaartgeschiedenis, geschreven vanuit passie van de schrijver voor het sterke verlangen van de mens om te kunnen vliegen. De verhalen houden soms het midden van een roman en een informatief boek.
Het eerste verhaal gaat over de parachutetoren op Cony Island in New York. Deze toren uit de jaren dertig is oorspronkelijk gebouwd om militairen te leren springen. Aan de ene kant is het verhaal boeiend en informerend over de geschiedenis van de toren die je momenteel nog aantreft in New York. Aan de andere kant beschrijft Jan Mulder op subtiele wijze zijn observaties van een ontmoeting met een niet geheel onaantrekkelijke dame in een lokaal barretje niet ver van de toren. Als je het verhaal leest is het alsof je naast hem zit in de bar en met hem samen haar schoonheid observeert. Het feit dat Mulder interessante stukken geschiedenis combineert met details uit het leven van alledag maakt dit boekje tot een waardevol werk, waar menig schrijver naar mijn mening een puntje aan kan zuigen.
In het boek staan ook verhalen over verschillende luchtvaartpioniers. Neem bijvoorbeeld Charles Nungesser. Hij was een Franse held uit de 1e Wereld Oorlog met veel ‘airkills’ die uiteindelijk in 1927 de Atlantische Oceaan probeerde over te steken. Ja, probeerde! Hij stortte neer in de Oceaan en niemand vernam ooit nog van hem. Hoe tragisch.
Ook Hanna Reitsch passeert de revue die als testpilote in de omgeving van kopstukken van het nazi-regime verbleef. Hanna Reitsch is als vrouw, testpilote en niet-militair naar mijn mening een van de meest bijzondere figuren uit de Tweede Wereldoorlog en de luchtvaartgeschiedenis. Jan Mulder beschrijft op boeiende wijze een van de meest bijzondere en spannende vluchten van de Tweede Wereldoorlog die gevlogen werd door Reitsch; het was de tocht die ze in 1945 maakte door de straten van Berlijn op weg naar de bunker van Hitler om daar haar minnaar Von Griem op te halen en te ontzetten uit de uiterst benarde situatie. Niet veel later zou deze heikele situatie er toe leiden dat Hitler zelfmoord pleegde, de Russen Berlijn veroverden en de oorlog gelukkig haar laatste dagen beleefde. Jan Mulder beschrijft kort maar krachtig de ongelooflijke carrière van deze dame met aandacht voor interessante details uit de oorlogsgeschiedenis die je niet wil missen. We zullen Hanna Reitsch nog terug zien in een van de volgende boekbesprekingen.
De schrijver schrijft ook een verhaal over zijn bezoek aan Le Bourget in de jaren tachtig, een tijd dat ik er ook nog wel eens kwam. Hij heeft in dit verhaal oog voor ontwerpdetails van vliegtuigen, maar ook voor bijzonderheden van de wereld er om heen, zoals de Afrikaanse met eremetaal behangen Generaal en de omgangsvormen van wapenhandelaren. Als ik dit verhaal lees waan ik me weer 16 jaar en wandelend over het beton op Le Bourget. Toen vielen ook míj de soms ietswat dubieze aanwezigen uit de wereld van de wapenhandel in ieder geval op en deze zetten de schoonheid van al dat schitterende vliegende oorlogsmaterieel abrupt in een ander daglicht.
Aangezien veel ontwikkelingen in de geschiedenis van de luchtvaart gerelateerd zijn aan oorlogsvoering, komt het boekje hier links en rechts op terug. Zo staat er onder andere een interessant verhaal in over kamikazepiloten in de 2e wereldoorlog; hoe werden ze geselecteerd?; Wat ging er in hun om? Wat dreef hen kamikazepiloot te worden? Hoe werden ze opgeleid? En hoe zag hun laatste vlucht er uit. Dit was uiteraard een nare episode uit de luchtvaartgeschiedenis waar we niet om heen kunnen, maar Jan Mulder beschrijft deze periode boeiend vanuit de belevingswereld van de jonge mannen die oprecht het hoogste offer wilde brengen voor hun Japans vaderland.
Jan Mulder geeft in elk verhaal enkele wetenswaardige details prijs betreffende de geschiedenis en context die je als relatieve leek –ook al vlieg je zelf!- toch weer net niet helemaal wist. Hij neemt je mee naar delen van de luchtvaarthistorie die in deze tijden relatief onbekend zijn geworden. Jan Mulder heeft met dit boekje bewezen dat hij de kunst van het schrijven in ieder geval beheerst. Hij schrijft vernieuwend, scherp, fijnzinnig, verrassend, origineel en soms haast filosofisch. Het boekje is geschreven in 1993 maar is absoluut van deze tijd. Sterker nog, wat mij betreft was het boek z’n tijd ver vooruit. Ik wil méér van dit soort boeken op mijn boekenplank! Over het overige werk van Jan Mulder als kunstenaar heb ik inmiddels ook mijn mening gevormd; Ik zal nooit meer ongenuanceerd spreken over kunst en al helemaal niet over de kunst van Jan Mulder.
Jan and me at 1500ft.
Jan maakt overigens mooie 2D en 3D-kunst. http://www.janjacobsmulder.nl/
Geef een antwoord