Het is wederom de tweede wereldoorlog die een erg goed boek oplevert. Deze keer is het een boek van een Duitse Messersmitt-109-piloot die op 27 oktober 1940 neergeschoten werd door een Spitfire boven het zuidoosten van de UK. De Battle of Britain was toen in volle gang en niet lang daarna zou Duitsland besluiten te stoppen met aanvallen en haar ‘Jagdgeschwäder’ terug trekken. Het boek is geschreven door Ulrich Steinhilper en Peter Osborne. Peter Osborne is een Engelsman die zijn carriere bij de Londens Brandweer vroegtijdig moest beëindigen. Na het verlaten van de brandweer heeft hij samen met Ulrich Steinhilper dit unieke boek geschreven. Ik zou het boek uniek willen noemen omdat er a) veel minder Duitse dan Engelse boeken boeken geschreven zijn over de Battle of Brittain en b) omdat het uit de eerste hand geschreven en erg gedetailleerd is.
Het boek telt een dikke 350 bladzijdes en bevat onder andere een reeks persoonlijke brieven aan familieleden en zo’n 80 zwart/ wit- foto’s die voor het merendeel door Ulrich Steinhilper zelf genomen zijn. Hij had namelijk een fascinatie voor fotograferen en filmen. Het boek is geschreven in de ik-vorm wat het inleven in die tijd wel gemakkelijk maakt.
Na de inleiding start het boek met een hoofdstuk dat beschrijft wat er gebeurde in de laatste missie waar Ulrich Steinhilper neergeschoten werd. Het was de laatste van ongeveer 150 gevechtsmissies over de noordzee en het is een verhaal van een indrukwekkende missie die helaas fout af liep.
Tijdens het vliegen van deze 150 missies werd hij een van de vele ‘Aces’. Na dit hoofdstuk start het boek met het levensverhaal van Ulrich Steinhilper. Hij vertelt vrij gedetailleerd hoe hij opgroeide in een middenklasse-gezin te midden van een Duitsland dat zich onder Hitler herstelde van de trauma’s van de eerste wereldoorlog en tegelijkertijd aan het voorbereiden was op een volgende oorlog: een oorlog die moest zorgen voor meer ‘Lebensraum’ voor de Duitsers en –aldus- alleen maar kon betekenen dat de grenzen van het Duitse rijk verlegd en uitgebreid moesten worden.
Ulrich Steinhilper werd min of meer lukraak tot communicatie-officier benoemd en hij vertelt uitgebreid wat dit allemaal betekende in een tijdperk dat het er allemaal erg eenvoudig en spartaans aan toe ging op dat vlak. Opmerkelijk is dat hij uitgebreid beschrijft hoe zijn meerderen de toegevoegde waarde van communicatiemiddelen aan boord van de vliegtuigen niet inzagen en dus ook de ontwikkelingen op dit gebied niet steunden. Mede doordat vliegtuigen vaak niet uitgerust waren met radio- en direction-finding-apparatuur gebeurden er veel ongelukken. Vliegtuigen konden onderling niet of slecht met elkaar communiceren wat de Duitsers ten opzichte van de geallieerden op achterstand zette. Ulrich Steinhilper is van mening dat dit een van de voornaamste factoren was waardoor de Duitsers uiteindelijk de slag om Engeland verloren hebben.
Het verhaal is luchtig neergeschreven en bevat erg veel interessante details die een beeld geven van ‘de andere kant’. Waar het naar de buitenwereld leek alsof het Duitse leger één leger was, bleek dit in werkelijkheid iets genuanceerder te liggen. Er was zeker aan het begin van de oorlog veel wedijver over welke legereenheid de beste was. De Luftwaffe werd eind dertiger jaren aanvankelijk als minderwaardig gevonden ten opzichte van andere legereenheden.
Een eye-opener was het feit dat het binnen de Luftwaffe bij veel piloten slechts om één ding ging; zoveel mogelijk vliegtuigtuigen afschieten voor individueel gewin en eer. Steinhilper stoorde zich erg aan officieren zoals de bekende Galland die hij buitengewoon egoïstisch vond. Adolf Galland behoorde tot de ‘ons-kent-ons-kliek’ die gevlogen had in de Spaanse oorlog en dus al voor het uitbreken van de tweede wereld oorlog gevechtservaring met vliegtuigen had. Deze groep piloten vormde in Duitsland helden en was een belangrijk onderdeel van de top van de Luftwaffe onder aanvoering van de ijdele Göring. Het was met name ook deze groep piloten die ontwikkelingen op het gebied van radiocommunicatie dwarsboomde omdat dat allemaal niet noodzakelijk gevonden werd en waar Steinhilper regelmatig mee in aanvaring kwam. In de tactiek van de Duitsers was het zo dat de ‘Aces’ vooraan vlogen en de nieuwelingen achteraan. De laatste groep werd als eerste neergeschoten door de geallieerden, zodat de aces door konden gaan met het verhogen van hun score. De geallieerden kenden deze tactiek niet.
Een detail dat indruk op mij maakte was dat van een Duitse vlieger die na luchtgevechten zijn vliegveld ternauwernood kon bereiken en die na de landing direct stierf in zijn vliegtuig. Hij was geraakt door en kogel. Besef dat hij één van de ongeveer 200.000 ‘airmen’ was die het leven liet in de tweede wereldoorlog. In 1939 bestond het squadron van Steinhilper uit 36 piloten met allemaal minstens 3 jaar ervaring. In oktober 1940 waren er van deze groep slechts 4 piloten over. Velen die door motorpech, defecten of bezinetekort neerstortten, beroofden zich zelf van het leven met hun dienstpistool of verdronken als ze al niet dodelijke verongelukten.
Ulrich Steinhilper vloog van aanvang augustus tot 27 oktober 1940. Dit zijn ongeveer 80 dagen met omstandigheden op de basis Coquelles bij Calais die primair en eenvoudig waren. Dit leven gecombineerd met de stress, angsten en vermoeidheid zorgden bij vele piloten voor ‘Kanaalkrankheit’ die er voor zorgde dat piloten onder het mom van defecten aan het vliegtuig en buikpijn het strijdveld vroegtijdig verlieten en vroegtijdig terug keerden naar hun basis. Allemaal boeiend en gedetailleerd beschreven! Ulrich Steinhilper komt op mij over als een redelijk denkend, rechtvaardig mens en aardige trouwe kerel die helaas van de verkeerdere kant orders kreeg. Het enige dat mist in het boek is een landkaartje van Duitsland, Belgie en de Noordzee….dat zou het wat makkelijker maken om de verplaatsingen van Steinhilper tijdens zijn diensttijd te volgen.
Nadat de schrijver neergeschoten werd werd hij gevangen genomen en werd hij een Prisoner Of War (POW). Hij werd overgeplaatst naar Canada en de VS waar hij enkele malen wist te ontsnappen. Na de oorlog werkte Ulrich Steinhilper erg succesvol voor IBM in Duitsland. Hij schreef naast dit boek nog 2 andere autobiografische boeken; ‘Ten Minutes To Buffalo’ en ‘Full Circle’. Hij overleed in 2009. Kijk ook even op http://www.steinhilper.de/steinhilp/Ulrich/curri.html en http://www.acesofww2.com.
Geef een antwoord