Verplaats jezelf naar het jaar 1922 en stel je voor dat je van Cairo naar Bagdad moet vliegen over 500 mijl zand zonder herkenningstekens. O, ja en je hebt geen radiobakens, GPS, ATC, etc. Hoe doe je dat? Welnu, je volgt gewoon de wielsporen en markeringen in het zand van de woestijn die speciaal voor dit doel zijn ingereden en -geploegd! Daarnaast vind je om de 20 mijl een noodlandingsbaan die gemarkeerd is met een letter en een pijl die de optimale landingsrichting aangeeft. Zo maak je dat nu nergens meer
mee denk ik. Dat is ook niet nodig momenteel, maar toen was het bittere noodzaak. De beschrijving over de totstandkoming van deze bijzondere ‘track’ in 1922 is slechts een van de interessante details uit dit boek rondom luchtvaartontwikkelingen in het Midden Oosten die –gecombineerd met de eenvoudige, soms barre omstandigheden, hitte en schitterende vliegtuigen uit die tijd- maken dat ik graag met een tijdmachine terug in die tijd geschoten zou willen worden om daar als piloot met de rudimentaire vliegtuigen uit die periode te vliegen.
Dit 1e boek van Gerarld Butt over het thema luchtvaart in het Midden Oosten maakt dat je een compleet ander beeld krijgt van de luchtvaartontwikkelingen in z’n algemeenheid en al helemaal van de luchtvaart zoals die zich ontwikkelde in het Midden Oosten. Interessant aan dit boek is dat het je zicht geeft op de opvallendste mijlpalen uit de luchtvaartgeschiedenis, specifiek in deze regio, tegen een boeiende achtergrond van de meest essentiële ontwikkelingen in de geschiedenis vanaf 1910. Helaas waren veel van die ‘ontwikkelingen’ vaak machtwisselingen die gepaard gingen met oorlogen of kapingen. Hoe het ook zij, al die ontwikkelingen en mijlpalen op een hoop hebben op z’n minst tot dit goed gedocumenteerde boek geleid, mijns inziens een eye-opener.
Het boek start in Egypte bij de plaats ‘Heliopolis’ in de buurt van Cairo. In 1910 werd hier een luchtvaartmeeting gehouden van enkele dagen lang waarbij pioniers uit Nederland, België, Duitsland, Frankrijk en de USA aanwezig waren om hun kunsten te vertonen. De vliegtuigen waren met kratten per schip die kant uit vervoerd. De show zou met de tijd zorgen voor een enorme impuls van de luchtvaart in die regio waarbij voor Cairo lang een bijzondere plek was weg gelegd.
Daarna neemt de door luchtvaart gepassioneerde Gerald Butt ons mee met de verkenningen vanuit met name Cairo naar mogelijke vliegroutes naar het verre oosten en naar Zuid Afrika. Deze routes waren cruciaal in die tijd (waarin het imperialisme nog net hoogtij vierde) voor met name Engeland dat destijds grote invloed had in Egypte, en meer naar het oosten, het huidige Irak en Afghanistan en India. De Engelsen zagen met de potentiële luchtroutes hun activiteiten, postzendingen, personele uitwisselingen in hun overzeese landen ondersteund en verbeterd. Imperial Airways zou de eerste maatschappij zijn die passagiers zou vervoeren via schip en met name vliegtuig vanuit Engeland richting Cairo en verder naar India. Gerald Butt doet uitgebreid verslag van het van de grond komen van deze maatschappij en haar uitdagingen om de vluchten ook daadwerkelijk volgens vluchtschema voor elkaar te krijgen. Dat was bepaald geen sinecure.
Door het boek heen lezen we allerlei wetenswaardigheden die duidelijk maken hoe de rol van Engeland in het Midden Oosten veranderde; wat het belang was van het hebben van een luchtmacht (mits effectief ingezet!) en hoe de luchtvaart zich ontwikkelde waarin met name achtereenvolgens Cairo, Beiroet en Dubai in het centrum van de luchtvaart in het Midden Oosten kwamen te liggen.
Het boek is in het geheel geen zoetsappig globaal verhaal maar een boeiend, zowaar soms romantisch en goed geschreven aaneenschakeling van bijzondere details die het lezen van dit boek meer dan waard maakt; Ooit geweten hoe de Engelsen met hulp van India onder leiding van ‘Lawrence of Arabia’ vochten tegen de Turken in Irak gebruik makend van de eerste vliegtuigen? Altijd al willen weten wat passagiers onderweg van Engeland naar India tijdens de lange reis aten? Nieuwsgierig naar hoe het kwam dat Israel succesvol was in het tot tweemaal toe kompleet vernietigen van de Egyptische luchtmacht? Willen weten hoe de luchtmachten in het Midden Oosten met steun van het buitenland opgezet werden?
Ik kan niet anders zeggen dan dat Gerald Butt zichzelf met dit verrassende, originele en onthullende boek blijvend gevestigd heeft op de ranglijst van goede luchtvaartjournalisten. Eén ding mist bij dit boek en dat is een dikke vette landkaart van het Midden Oosten! Je hebt namelijk constant de behoefte om op een kaart de locaties te zoeken en pijlen te trekken.
Geef een antwoord