Dat luchtvaart en literatuur wel degelijk kunnen samengaan werd in 1993 al bewezen door Jan Mulder met ‘Zij gingen de lucht in als engelen met heimwee’. De Belg Tom Lanoye zorgt met dit boek voor nieuw bewijs. En het bewijs was nog gratis ook want het boekje was dit jaar boekenweekgeschenk! Wat wil je nog meer met een gratis goed boek in de vliegtuigencontext?!
Hoe Tom Lanoye aan het onderwerp gekomen is? Geen idee. Of de achtergronden van de mensen iets met de realiteit van toen te maken hebben? Ook geen idee. Ik wil het ook
niet weten, want dat zou alleen maar de charme afhalen van dit erg leuke boekje met een erg verrassend onderwerp waarvan de kern ooit realiteit was in 1989, in de nadagen van de koude oorlog. Wat er gebeurde was dat een Mig 23 onbemand het westerse luchtruim binnenvloog vanuit Polen. Na het opstijgen ontdekte de Russische piloot dat er een probleem was met de motor en hij besloot met zijn schietstoel er uit te springen. De Oostblok- autoriteiten alarmeerden het westen niet omdat men dacht dat het toestel in zee gestort was. Het vliegtuig vloog echter stuurloos verder via Osnabrück, Enschede en Brussel om een tijd later neer te storten op de woning aan de Doornikserijksweg in Bellegem op de grens met Kooigem (vlak bij Kreupel!). Het toestel was daarvoor door twee F-15’s van Soesterberg boven West-Duitsland onderschept en verder ‘begeleid’. In de woning waarop de Mig neerstortte lag Wim Delaere, een 19-jarige student informatica, op dat moment te slapen. Hij maakte geen enkele kans.
Het incident is op zich natuurlijk al erg bijzonder. Wereldwijd hebben zich erg weinig vergelijkbare incidenten voorgedaan. Eén die daar overigens wél op lijkt, is die van een F-106 die in 1970 in de V.S. een ‘perfecte’ landing maakte in een besneeuwd veld. Even daarvoor was de piloot uit de F-106 gesprongen op 12.000ft nadat hij vanaf 35.000ft in een vlakke spin terecht was gekomen en hier niet meer uit kwam. Na de exit van de piloot kwam de F-106 uit de spin en bleef nog een tijd in de lucht. De F-106 werd na het merkwaardige incident opnieuw in gebruik genomen en staat tegenwoordig in een museum.
En nu terug naar het boek! Tom Lanoye beschrijft in 7 hoofdstukken een heel verhaal gebaseerd op twee peilers die gevormd worden door enkele personages en hun levens enerzijds en het MIG-incident anderzijds. Slim gedaan! Centraal staan uiteindelijk Walter, zijn vrouw Vera en hun zoon Peter. Walter krijgt een relatie met de Carla, de ex van hun zoon Peter. Daar is Vera natuurlijk niet blij mee.
Daarnaast wordt het verhaal in andere hoofdstukken opgetrokken langs de bestuurder van de Mig, de Chief of Staff 
van de Clark Rogers die in een situation room van Shape het vliegtuig op de radars volgt, terugdenkend aan zijn carrieremoves en de adjunct-hoofdredacteur van een Brusselse krant.
Ik ben van mening dat het Tom Lanoye is het gelukt om een erg grappig, soms heerlijk ironisch en dramtisch boek te schrijven met een scherpe tong en haarscherpe woordkeuze. Het is een prettige vreemde samensmelting van fictie en non-fictie die je vaker tegen zou mogen komen in luchtvaartboeken. Wellicht zijn er veel meer van dit soort boeken, maar de kans dat ik er tegen aan loop is klein omdat ik met name non-fictie …en dan ook nog eens (bijna) alleen over luchtvaart lees!
O ja, wat ik nog van internet afplukte was dat in november 1989 de Sovjet-Unie aan de Belgische overheid het equivalent van € 625.000 aan schadeloosstelling betaalde. Het grootste deel van dat bedrag ging –terecht- naar de familie Delaere. Ook enkele nabijgelegen bars met gezelschapsdames hebben van het bedrag een vergoeding gekregen wegens gederfde omzet!
Geef een antwoord