33rd Review- Tornado down- John Peters & John Nichol

Het is al weer meer dan 20 jaar geleden dat Operatie ‘Desert Storm’ plaats vond in Koeweit en Irak onder leiding van Generaal Norman Schwarzkopf jr. Irak viel in die tijd de soevereine staat Koeweit binnen en ik herinner me dat ik die ochtend van de eerste luchtaanvallen de TV aanzette en Tornado’s op zag stijgen als onderdeel van de grote operatie die de Irakezen moesten terugdrijven naar Irak. In één van die Tornado-straaljagers (registratie ZD791) zaten John Peters en John Nichol. Het zou hun eerste en laatste missie in die regio worden.

‘Tornado down’ is een ‘ik-verhaal’ dat verteld wordt door 3 personen, te weten piloot John Peters, zijn vrouw Helen Peters en navigator John Nichol. De verhalen over de ervaringen van deze drie hoofdpersonen  wisselen zich beurtelings af en vertellen in chronologische volgorde wat er in die dagen gebeurde in hun levens. Het boek bevat tevens een aantal zwart-wit- foto’s die het verhaal illustreren.

Terug naar het verhaal!  John en John worden met een aantal collega’s van het 15^e squadron van Laarbruch (nu Weeze)  uitgezonden naar de vliegbasis Muharraq in Bahrein. Hier oefenen ze eerst nog enkele dagen met vliegen op lage hoogte over woestijnen en tanken in de lucht. Daarna volgen de voorbereidingen op de voor hen eerste missie die gevlogen dient te worden op 17 januari 1991; de Irakese vliegbasis Ar Rumaylah dient onbruikbaar gemaakt te worden en John en John moeten zware bommen afwerpen om de infrastructuur te beschadigen. In de tijd dat ze in Bahrein werken overnachten ze samen in een 5-sterrenhotel, genietend van alle luxe.

John en John beschrijven tot in de detail welke wapensystemen ze aan boord hebben, hoe ze samen communiceren, de wijze van oefenen, hoe aangevlogen wordt op het doel, etc. Waarom en hoe het mis gaat tijdens hun missie verklap ik in deze review niet, maar het resultaat is dat ze op de terugweg van hun target samen in de woestijn staan. Ze hebben hun toestel met hun schietstoelen moeten verlaten en vragen zich af hoe ze uit handen van de Irakezen kunnen blijven. Ze slaan op de vlucht maar lang duurt die vlucht niet; ze worden gevangen genomen.

Vanaf dan volgen indringende beschrijvingen van hun verhoren, de zware mishandelingen en vernederingen die ze ondergaan, de onvrijwillige tv-optredens, de zware bombardementen die ze in Bagdad in de Abu Ghraib gevangenis meemaken, etc. De omstandigheden waarin beide heren destijds samen met nog andere gevangen genomen piloten zaten waren ronduit zwaar, vernederend, smerig, gevaarlijk, onhygienisch en mensonterend te noemen. Totaal werden ze 47 dagen in gevangenschap gehouden. John Peters ontving 15.000 brieven van ‘gelukwensers’!

Het boek is goed leesbaar en dit wordt mede veroorzaakt doordat de belevenissen van de 3 vertellers elkaar snel afwisselen. De teksten zijn geredigeerd door William Perarson en dit heeft in ieder geval opgeleverd dat het geheel een indringend en uniek verslag is geworden van een vervelende episode voor beide heren en hun familie. Het boek is spannend te noemen en sleept je mee in hun leven in de smerige cellencomplexen en de voor hen zeer kwetsbare en heftige situaties waarin ze terechtkwamen. Urenlang in elkaar geslagen worden door een stuk of wat zwaar gefrustreerde Irakezen is geen pretje! Dagenlang in een bruine cel uitkijken naar je eigen uitwerpselen, kots en kakkerlakken ook niet. Ondanks dit alles is het boek een topper!