Al sinds de uitvinding van de luchtballon en de eerste vluchten met een toestel zwaarder dan lucht is het verzamelen van informatie vanuit de lucht in gebruik en zeker in het geval van een gewapend conflict. Sinds de tweede wereldoorlog is het vergaren van inlichtingen m.b.v. vliegtuigen echter naar een hoger plan getild.
Na het beëindigen van de tweede wereldoorlog besloten de Amerikanen dat het nodig was om een organisatie op te zetten, die hun informatie moest verzamelen over posities van vliegvelden, radarinstallaties en belangrijke fabrieken van oorlogsmateriaal van hun grootste vijand, de Russen. De inzet van o.a. de bekende B-29, die radioberichten van de Russen moest onderscheppen en daarmee de locaties van radio- en radarstations kon bepalen was de eerste stap. Daarvoor vlogen ze zo kort mogelijk langs de landsgrenzen en territoriale wateren van de toenmalige Oostblok Landen.
Deze “spionage “vluchten werden altijd met de grootste geheimhouding opgezet om irritatie bij de toenmalige vijanden van het westen te voorkomen, maar ook om vijandige contra maatregelen te voorkomen. Dit kon echter niet voorkomen, dat er veel foto- en intel vliegtuigen aan geallieerde zijde werden onderschept en soms zelfs werden neergeschoten al dan niet in het internationale luchtruim. Dit alles had ook als gevolg, dat er bij het grote publiek weinig over dit soort missies bekend was en de vele verliezen, die aan geallieerde zijde werden geleden, niet in de publiciteit kwamen. Let op: het was dus vrede, want dit alles speelde reeds af in de periode tussen 1945 en 1955. Ook werden de vliegtuigen met steeds meer geavanceerde camera’s en afluistersystemen uitgerust en werden de verouderde schroefkisten vervangen door de eerste jets en propjets, zoals de B-47, de C-130 (Hercules), B 707 en de B-57(Canberra).
In dit boek wordt uitgebreid ingegaan op de gebruikte foto apparatuur, de technische uitvoering van de vliegtuigen en afluisterapparatuur van de omgebouwde vliegtuigen door Amerikanen en Britten daarvoor ingezet. Ook de inzet van de politiek speelde een grote rol. Wanneer er weer ergens een spionage vlucht was onderschept protesteerden de Russen op hoog politiek niveau met als gevolg, dat tot op ministerieel niveau per vlucht toestemming moest worden gegeven om verdere escalatie te voorkomen. Later werd de U-2 ontwikkeld, die de inlichtingen vluchten op een heel hoog (letterlijk en figuurlijk) niveau tilde en vanuit meerdere landen werd ingezet. De Amerikanen geloofden dat vijandige vliegtuigen niet in staat waren een U-2 neer te halen, totdat de Russen het tegendeel bewezen. Toen de U-2 met als piloot Gary Powers boven Russisch grondgebied werd neergeschoten en de toenmalige Russische secretaris generaal Chroetsjov dit voorval uitbuitte en de Amerikaanse regering voor schut zette, werden ook deze vluchten op een laag pitje gezet. Dit kon echter niet voorkomen, dat ook elders meerdere U-2 vluchten werden onderschept en neergeschoten door SAM-raketten of luchtverdedigingsjagers.
Het boek bevat veel uitgediepte verhalen over de vaak dramatisch verlopen vluchten, de organisatie erachter, welke gebieden verkend werden en ook over de technische aspecten van camera’s en systemen, die de radarinstallaties in kaart moesten brengen. Veel verschillende vliegtuigtypen werden hier voor ingezet. Het is ontstellend hoeveel vliegtuigen er aan geallieerde zijde verloren zijn gegaan, maar hierover is zeer weinig bekend. Toen de eerste spionage satellieten hun werk over namen werden de vluchten geleidelijk verminderd en werden de U2 en de SR71 (de opvolger van de U-2) grotendeels in de mottenballen gelegd.
Het boek is vrij technisch met betrekkelijk weinig foto’s, maar met 312 pagina’s tekst in kleine letters bevat het veel informatie. Het geeft een goed beeld van de organisaties, die achter de vluchten zitten maar ook van de politieke aspecten en internationale betrokkenheid van vele landen, die belang hadden bij goede informatie over hun potentiële vijanden.
Ook worden veel persoonlijke ervaringen van bemanningsleden aangehaald, die deze vluchten uitvoerden. Interessant, soms spannend en het geeft ook een goed beeld van wat er zich afspeelde achter de schermen tijdens de koude oorlog in Europa en bij gewapende conflicten elders in de wereld zoals Korea, Vietnam en het Midden-Oosten. De schrijver heeft zich zeer goed geïnformeerd over alle achtergrond aspecten van dit specialistische onderwerp.
Geef een antwoord